Γιώργος Σταμάτης

 
Έτσι κλείνει την Φόνισσά του ο Παπαδιαμάντης: «Ἡ γραῖα Χαδούλα εὗρε τόν θάνατον εἰς τό πέραμα τοῦ Ἁγίου Σώστη, εἰς τόν λαιμόν τόν ἑνώνοντα τόν βράχον τοῦ ἑρημητηρίου μέ τήν ξηράν, εἰς τό ἥμισυ τοῦ δρόμου, μεταξύ τῆς θείας καί τῆς ἀνθρώπινης δικαιοσύνης.»

Οι διώκτες της γραίας Χαδούλας της φόνισσας και η πιθανή σύλληψή της  κι ό,τι αυτή συνεπάγεται, δίκη δηλαδή, καταδίκη και εκτέλεση της καταδικαστικής απόφασης του δικαστηρίου από την εκτελεστική κρατική εξουσία, μάς υπενθυμίζουν τι είναι «ανθρώπινη δικαιοσύνη». Και «θεία δικαιοσύνη»; Τι είναι εδώ «θεία δικαιοσύνη»; -Η αναρρίχηση στον βράχο του ερημητηρίου! Πέραν όμως τού ότι αυτή η αναρρίχηση δεν συνιστά ούτε την θεία δικαιοσύνη ούτε την παράδοση σ’ αυτήν, δεν συνιστά ούτε καν την αποφυγή της ανθρώπινης, παρά ένα πρόσκαιρο καταφύγιο κατά την δίωξη απ’ αυτήν. Έτσι πράγματι η γραία Χαδούλα βρήκε τον θάνατο «μεταξύ της ανθρώπινης και θείας δικαιοσύνης». Με τον θάνατό της έπαψε να υπόκειται φυσικά στην ανθρώπινη, αλλά, παραδόξως, κατά τον Παπαδιαμάντη και στην θεία δικαιοσύνη, στην οποία υπόκειται, σύμφωνα με κάθε πιστό, μετά θάνατον όποιος δεν ξέφυγε, κατά μείζονα λόγο όποιος ξέφυγε  εν ζωή από την ανθρώπινη. Δηλαδή: Κι ὃλα ο θάνατος τά λί (δηλ. τα λύει), που λέει ο Σολωμός. Η πλημμυρίδα δεν έπνιξε μόνον την φόνισσα, αλλά κάλυψε, πλην της ανθρώπινης, και την θεία δικαιοσύνη, όπως στο αφήγημα Ἔρωτας στά χιόνια με το θάνατο του μπάρμπα Γιαννιού το χιόνι σκέπασε όλα όσα όχι μόνον υπήρξαν γι’ αυτόν, αλλά και σκέφτηκε και πίστεψε αυτός για τα μετά θάνατον εν ζωή.


62 σελ., 14Χ21 εκ., Α/Μ, Μαλακό εξώφυλλο

Σταμάτης, σταμάτης, παπαδιαμαντης, παπαδιαμάντης, stamatis, papadiamantis, papadiamantiw